‘Bakkers zijn hardwerkende mensen’, zegt Joost Smaal, directeur van De Verwenbakker. Zijn Limburgse bakkerij, die met 120 medewerkers consumenten in heel Nederland van vers brood voorziet, mag zich een redelijk grote speler in de bakkersbranche noemen.
De industriële bakkerij in Neer, even ten noorden van Roermond, kampt met een probleem dat veel Nederlandse bakkerijen kennen: een hoog ziekteverzuim. De directeur, in januari 2017 aangetreden op deze post, steekt daarom veel tijd in ‘zijn’ mensen.
Luisterend oor
‘Ik maak elke dag een rondje door de bakkerij om met medewerkers te praten. Ik vraag hoe het met ze gaat en laat weten dat ik altijd een luisterend oor bied. Ik stel me niet op als de directeur, maar als een gelijkwaardige gesprekspartner. Zo ontstaan onderling vertrouwen en grotere betrokkenheid. Ik geef hen ook meer verantwoordelijkheden. Daar moeten ze wel aan wennen. Het is nieuw voor ze. Maar langzamerhand kloppen er meer mensen aan mijn deur om bij een kop koffie bij te praten.’
De bakkersbranche kent een grote uitstroom naar de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen, de vroegere WAO. Daarom betaalt ze extra premie. Als het lukt om de uitstroom terug te brengen naar het landelijk gemiddelde, dan kunnen bakkerijen die via het UWV zijn verzekerd €2,4 miljoen per jaar besparen op premies.
Maar bij De Verwenbakker is geld bepaald niet het enige motief om het ziekteverzuim omlaag te krijgen. ‘Als een bakker lekker in zijn vel zit, straalt dat op alles af. Ook op de kwaliteit van de producten’, zegt Smaal.
Oplossen
Dat weet inmiddels ook de rest van de bakkersbranche. Maar hoezeer werkgevers ook van goede wil zijn en het gesprek met hun werknemers willen aangaan: ze kunnen niet alles zelf oplossen. Bovendien laat niet lang niet elke werknemer zijn baas graag weten dat hij ergens mee zit.
Daarom heeft het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf het project ‘Gezond werken – psychische klachten’ in het leven geroepen. Het is bedoeld om uitval te voorkomen. Dit gebeurt door te informeren, vroegtijdig problemen te signaleren en werknemers via een gratis intake de weg te wijzen naar de juiste instanties. Bakkers kunnen hun medewerkers aanmelden, maar medewerkers kunnen zich ook rechtstreeks wenden tot ‘Gezond werken – psychische klachten’.
Het SFB geeft op de website veiligengezond.com trouwens ook informatie over stofvrij werken en duurzame inzetbaarheid.
Joost Smaal hangt de overtuiging aan dat werk en privé geen gescheiden werelden zijn. ‘Dat je langer moet doorwerken dan je altijd had gedacht, dat je in scheiding ligt, dat je de huur niet meer kunt betalen: natuurlijk heeft dat soort zorgen invloed op je werk. Misschien maakt het je zelfs ziek. Ik wil daarom weten: wat knaagt er aan je? Hoe komt het dat je vaker ziek bent? Heb je financiële problemen, dan kan ik je misschien verwijzen naar een budgetcoach. Of neem iemand die zich beklaagt. Die kan vooral uit zijn op een volgende carrièrestap. Zo’n bakker help ik door de klacht te bespreken: welke kant wil je op? En hoe kunnen we jou daar krijgen?’
Balans herstellen
Medewerkers die lekker in hun vel zitten, benutten hun talenten. Dat is goed voor de bakkerij, maar ook voor hen zelf. Soms raken medewerkers uit balans – door een situatie op hun werk of door privé-omstandigheden. Deskundige hulp kan hen helpen het evenwicht terug te vinden. Wie een uitweg uit zijn situatie ziet, gaat immers met meer plezier aan het werk. Dat voorkomt verzuim.
‘Gezond werken – psychische klachten’ werkt samen met de bedrijfsmaatschappelijk werkers van Gimd. Zij leren bakkers om beter om te gaan met hun situatie. De coaching maakt niet alleen knelpunten helder, maar ook oplossingen. Meestal zijn maximaal vijf gesprekken nodig om bakkers hun werkplezier terug te geven. Zie ook: www.gimd.nl
Zwaar
Voor Leo van Beekum van vakbond FNV is Smaals verhaal geen verrassing. Hij weet al langer dat bakkers zwaar werk hebben dat zich bovendien grotendeels ’s nachts afspeelt. De werkdruk is hoog. Ook problemen in de privésfeer kunnen het werk beïnvloeden. Zo moeten steeds meer werknemers langdurig mantelzorg bieden, bijvoorbeeld aan hun ouders. Tel daarbij dat veel hulp niet meer wordt vergoed en het is duidelijk dat mensen langer doorlopen met klachten.
‘De branche moet inzetten op preventie van ziekteverzuim’, zegt Van Beekum. ‘We moeten ons afvragen hoe het komt dat er zo veel bakkers ziek worden en hoe we dat kunnen voorkomen.’
Kwetsbaar
‘We kunnen mensen niet dwingen om te bellen’, zegt vakbondsman Van Beekum. ‘Maar we kunnen wel de drempel verlagen. Dat doen we met ‘Gezond werken – psychische klachten’. We laten zien dat er hulp voorhanden is. En dat je er niet op wordt afgerekend als je hulp zoekt. Want dat is waar veel medewerkers bang voor zijn: dat ze hun baan verliezen als ze zich kwetsbaar opstellen.’
Bakkers, zegt Van Beekum, zijn mensen die niet alleen hard werken, maar ook hard zijn voor zichzelf. ‘Bakkers vinden dat zij hun problemen zelf moeten oplossen. Dat ze sterk moeten zijn, de tegenslag moeten aankunnen. Het zijn stoere mannen en vrouwen. Ik zou tegen ze willen zeggen: blijf niet te lang rondlopen met problemen. Want hoe langer je wacht met hulp zoeken, hoe erger het wordt.’
Piepen en kraken
Stoere mannen en vrouwen: zo kijkt ook Joost Smaal naar ‘zijn’ mensen. ‘Ze werken door tot het piept en kraakt. De bakkersbranche mag zich er best wat meer van bewust worden dat een hoop ellende valt te voorkomen. Als we dat samen oppakken, kunnen we van elkaar leren. We werken met gepassioneerde mensen. Die wil je toch niet kwijt?’
Werk heeft waarde
Werk is leuk en geeft energie. Vooral bakkers halen er voldoening uit: ze maken immers samen hun collega’s een mooi product. Natuurlijk heeft iedereen wel eens een dag waarop het minder lekker gaat. Wie dat vaker heeft of ergens over piekert, kan er baat bij hebben om daar eens met iemand van buiten over te praten. Om te voorkomen dat je klachten krijgt. Of om iets te doen aan klachten waar je al last van hebt.
Bakkers die behoefte hebben aan psychologische hulp, kunnen via ‘Gezond werken – psychische klachten’ terecht bij HSK, dat is gespecialiseerd in zorg voor werknemers. De psycholoog geeft gerichte adviezen en praktische handvatten om klachten te voorkomen of verminderen. Zie ook: www.hsk.nl
