Een allergie ontwikkelt zich langzaam. Als je nu niet allergisch bent, kun je dat in de toekomst wel worden. Daarom ontvangen werknemers in de bakkerijsector die worden blootgesteld aan meelstof eens in de 4 jaar een vragenlijst. Ineke Hemmes van het NBC coördineert het onderzoek. Ze is doktersassistente geweest bij KNO-artsen en werkt inmiddels 20 jaar bij het NBC, onder andere bij het Informatiecentrum Grondstofallergie. ‘Er zijn ongeveer 1600 werkgevers in Nederland die ik eens in de 4 jaar benader om te inventariseren of er nieuwe bakkers zijn. Vervolgens zorg ik dat iedereen de vragenlijst ontvangt en daarna ook de uitslag.’
De uitslag
De vragenlijst wordt beoordeeld en daaruit volgt een lage, midden of hoge score. Ineke benadrukt dat deze informatie volledig vertrouwelijk wordt behandeld. ‘Je werkgever wordt hier niet van op de hoogte gesteld. Uitslagen worden alleen met derden gedeeld als je hier zelf uitdrukkelijke, schriftelijke toestemming voor hebt gegeven.’
Bij een lage score is alles in orde. ‘Na 4 jaar ontvang je dan automatisch weer een nieuwe vragenlijst. Doe daar vooral ook weer aan mee, want in de tussentijd kan de situatie veranderen.’ Bij een hoge score ontvang je een oproep om naar de bakkerspoli te gaan voor verder onderzoek. Net zoals de vragenlijsten, wordt ook dit onderzoek vergoed vanuit het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf, inclusief een kilometervergoeding. Bij een middenscore neemt de bakkerspoli contact met je op. ‘Zij stellen nog aanvullende vragen en op basis daarvan wordt besloten of uitgebreider onderzoek op de bakkerspoli nodig is. Soms blijkt er wel sprake te zijn van een allergie, maar is die niet gerelateerd aan het werk.’
Bakkerspoli
De Bakkerspoli is onderdeel van het Nederlands Kenniscentrum voor Arbeid en Longaandoeningen. Zij kunnen door middel van bloedonderzoek en een longfunctieonderzoek nagaan of je allergisch (aan het worden) bent. ‘Een hoge score betekent nog niet dat er echt iets aan de hand is.’ 55 procent van de onderzochte bakkers blijkt na onderzoek geen allergie te hebben. Bij 15 procent is er wel sprake van een allergische reactie, maar zijn er nog bijna geen klachten. ‘Je bent dan gesensibiliseerd en het is belangrijk om maatregelen te nemen om te voorkomen dat dit verder uitgroeit tot een allergie.’ 25 procent blijkt klachten te hebben die aan het werk zijn gerelateerd en bij 5 procent van de onderzochte bakkers is er echt sprake van longproblemen. Zij kunnen niet meer in de bakkerijsector blijven werken. ‘Door de astma kan longschade ontstaan en dit herstelt niet meer. Als je op latere leeftijd nog genoeg lucht wilt hebben om prettig te kunnen leven, moet je dus niet meer worden blootgesteld aan de grondstoffen waar je allergisch voor bent.’
Zorgen over je gezondheid?
Heb je klachten, zoals niezen, hoesten of een piepende adem? Nemen de klachten in de vakantie af en komen ze weer terug als je aan het werk gaat? Wacht dan niet op de vragenlijst, maar neem contact op met het Informatiecentrum Grondstofallergie: info@blijmetstofvrij.nl of bel (0317) 47 12 25. Zij kunnen je een vragenlijst sturen en doorverwijzen naar één van de ervaringsdeskundigen. Bertjan Jansen en Wilbert Rutten begrijpen als geen ander met welke vragen je zit en kunnen je wegwijs maken in de te nemen stappen en mogelijke regelingen. En als je je hart wilt luchten, kunnen ze een luisterend oor bieden.
Meer informatie is te vinden op: Blijmetstofvrij.nl/onderzoek-grondstofallergie.
Verplichting
In de cao is vastgelegd dat werkgevers verplicht zijn om het gezondheidsonderzoek aan te bieden aan hun werknemers. Als werknemers er voor kiezen om de lijst niet in te vullen, dan is dat hun eigen beslissing, zegt Hemmes. ‘We raden iedereen aan om mee te doen, ook als je geen klachten hebt. Grondstofallergie is een serieus risico in de bakkerijsector, het is niet voor niets dat we dit onderzoek doen. Bij de eerste tekenen dat je een allergie ontwikkelt, is het vaak nog mogelijk om maatregelen te nemen zodat je je werk kunt blijven doen. Als je eenmaal gesensibiliseerd bent, gaat dat niet meer weg. Het heeft geen zin om je kop in het zand te steken. Dan kan het te laat zijn, waardoor je uiteindelijk niet meer in de sector kunt blijven werken. De kosten worden volledig gedragen vanuit het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf, dus er is geen reden om niet mee te doen. Het gaat om je gezondheid!’
Ander werk?
Bertjan Jansen kan hier helaas over meepraten. Hij moest in 2017, na 20 jaar als bakker te hebben gewerkt, noodgedwongen de sector verlaten. Inmiddels is hij omgeschoold en erg gelukkig met zijn werk als jongerenwerker. Daarnaast ondersteunt hij als ervaringsdeskundige bakkers die niet meer werkzaam kunnen blijven in de sector. ‘Ik wist eigenlijk al jaren dat ik last had van meelstof, maar ja, dit was mijn beroep.’
In 2013 kreeg hij na het gezondheidsonderzoek de eerste diagnose. ‘De arts zei dat ik uit het vak moest, maar ik stak mijn kop in het zand. Ik dacht ‘als het zo blijft, dan hou ik het wel vol’, maar het werd alleen maar erger.’ Na 4 jaar, in 2017, werd Bertjan opnieuw onderzocht. ‘Mijn longinhoud was met 30 procent verminderd. Ik moest onmiddellijk stoppen in de bakkerij, want anders was de kans aanwezig dat ik de ernstige longziekte COPD zou krijgen. De grond zakte onder mijn voeten vandaan… Een jong gezin thuis, wat moest ik gaan doen?’
Regelingen
Sinds 2018 zijn Jansen en andere ervaringsdeskundige Wilbert Rutten beschikbaar voor bakkers die mogelijk de sector moeten verlaten. Vijf mensen hebben in de afgelopen maanden contact opgenomen met Bertjan. Vier van hen waren nog niet naar de Bakkerspoli geweest en hadden dus ook nog geen diagnose gekregen, maar wisten zelf eigenlijk al wel dat het niet goed zat.
‘De meesten zijn nog jonger dan
40 jaar. Ik snap natuurlijk precies hoe zij zich voelen. De onzekerheid over hoe dat dan moet, wat moet je gaan doen? Hoe moet je het financieel rondbreien? En natuurlijk heeft een dergelijke situatie ook effect op de thuissituatie en het gezin. Ik herken dat allemaal.’
Jansen is blij dat hij inmiddels kan vertellen dat er veel wordt geregeld vanuit de sector. ‘De stap naar de Bakkerspoli is moeilijk, maar wel belangrijk, omdat je na de diagnose toegang krijgt tot verschillende regelingen. Er zijn regelingen voor financiering, voor een coach die je helpt om uit te zoeken welk ander werk je leuk vindt en die ook helpt om dat te realiseren. Ik ben zelf een hbo-opleiding gaan volgen en ben inmiddels al 1,5 jaar met veel plezier werkzaam als jongerenwerker. De opleiding is gefinancierd vanuit het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf, evenals een overbruggingsfinanciering. Achteraf gezien had ik veel eerder stappen moeten zetten. Mijn belangrijkste advies: blijf positief. Er zijn echt veel mogelijkheden en je hoeft het niet alleen te doen. Met een positieve instelling is het bovendien makkelijker om nieuwe kansen te zien en te pakken.’
