Volgens een recent rapport van de ABN Amro vergrijst de bevolking van Nederland. Op dit moment heeft Nederland 17,5 miljoen inwoners, waarvan ruim 3,4 miljoen (20 procent) ouder is dan 65, meldt zusterblad VMT.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wonen er in 2040 zo’n 19 miljoen mensen in Nederland, waarvan 25 procent 65 jaar of ouder is. Volgens het CBS neemt daarbij met name het aantal 80-jarigen en ouder toe van 5 procent in 2021 naar 8 procent in 2040.
Vergrijzing en krimp
Deze vergrijzing geldt voor Nederland, maar volgens de ABN Amro ook voor Duitsland, een van de belangrijkste exportmarkten van Nederland. Ook in Duitsland voorspellen statistiekbureaus dat het aantal inwoners van 67 jaar en ouder stijgt van 20 procent in 2021 naar 25 procent in 2040. Daarnaast wordt er in Duitsland een bevolkingskrimp verwacht. Voor Nederlandse voedselproducenten betekent dit dus dat de afzetmarkt steeds meer uit ouderen bestaat, en dat het aantal consumenten in de afzetmarkt afneemt.
Veranderingen in afzetmarkt
'De vergrijzing zorgt voor grote veranderingen in de afzetmarkt van fabrikanten van voedingsmiddelen', stelt de bank in haar rapport. 'Over het algemeen geldt dat oudere generaties minder calorieën nodig hebben, andere producten consumeren, andere aankoopmotieven hebben, kiezen voor andere nutriënten en verpakkingen en een voorkeur hebben voor andere aankoopkanalen dan jongere generaties.'
‘Minder bewerkte producten’
ABN Amro liet door Panelwizard een consumentenonderzoek uitvoeren onder 1139 consumenten in Nederland en 1033 consumenten in Duitsland. Uit dit onderzoek blijkt volgens de bank dan oudere consumenten andere producten consumeren en een andere frequentie hebben in consumptie dan jongere consumenten.
'Zo eten Nederlandse consumenten van boven de 55 jaar vaker verse producten als vis, fruit, kaas, boter en aardappelen en minder vaak bewerkte producten als vleesvervangers of pizza’s dan jongere generaties', stelt de bank in het rapport. Dit geldt ook voor Duitse consumenten, ook al is in Duitsland het verschil tussen generaties iets minder groot dan in Nederland.
‘Inspelen op jongeren’
'Producenten van producten die met name door ouderen worden gegeten zoals boter of kaas, zullen zich meer moeten inspannen om jongere doelgroepen aan te spreken door innovatie in het productenpakket of de communicatiestrategie', aldus de bank in het rapport. 'Zo eten jongeren minder vaak een blokje kaas of een plak kaas op brood, maar wel vaker kaas die is verwerkt in bijvoorbeeld pizza’s. En jongeren in Nederland eten over het algemeen minder tomaten, maar wel weer meer speciale tomaten, zoals cherrytomaten, snoeptomaten of trostomaten. Door jongere generaties te binden en in te spelen op hun specifieke voorkeuren, blijven producenten toekomstbestendig.
5 tips voor voedingsproducenten om in te spelen op de oudere generaties:
Duurzaamheid in Duitsland belangrijker
In beide landen vinden jongere generaties gemak belangrijker dan de oudere generaties, stelt de ABN Amro. Echter vinden consumenten boven de 75 gemak wel weer belangrijk. Er zijn grote verschillen tussen Duitse en Nederlandse consumenten op het gebied van duurzaamheid, blijkt uit het rapport. 'Alle generaties in Duitsland vinden het feit dat hun voedsel duurzaam is geproduceerd belangrijker dan consumenten in Nederland. Wel vinden in beide landen in ieder geval de oudere generaties het belangrijk dat hun voedsel duurzaam geproduceerd is.'
Kant-en-klaar maaltijden
Volgens de bank kan de vergrijzing een groeimarkt betekenen voor fabrikanten van verse, kant-en-klaar maaltijden in Nederland en Duitsland. 'Door samen te werken met bijvoorbeeld leveranciers van maaltijdboxen of maaltijdbezorgers kunnen fabrikanten van kant-en-klaarmaaltijden of verspakketten hun afzet verhogen. Om dit succesvol te kunnen doen is gezamenlijk optrekken belangrijk. Bijvoorbeeld door samen onderzoek te doen naar de gevolgen van fysiologische veranderingen bij oudere consumenten. Welke verpakkingen zijn makkelijk te openen? Hoe veranderen smaakvoorkeuren en smaakbeleving bij het ouder worden?'
Functionele voeding groeit
Naast andere smaken en behoeften, hebben ouderen volgens de bank vaak ook bepaalde nutriënten nodig, zoals eiwitten en vitamine D. 'Functionele voeding waarbij vitaminen, eiwitten en/of vezels zijn toegevoegd kunnen met relatief gemak in die behoefte voorzien. De markt voor functionele voeding groeit en de vergrijzende populatie is een van de aanjagers voor deze groei', aldus de ABN Amro. 'Het toevoegen van nutriënten voor ouderen vraagt om een gedegen vooronderzoek en ook aanvullende communicatie richting consumenten. Dit om bijvoorbeeld te voorkomen dat er een stapeling plaatsvindt en oudere consumenten juist te veel toegevoegde voedingsstoffen binnenkrijgen.'
Makkelijke verpakkingen
Volgens onderzoek van marketingbureau Which? uit het Verenigd Koninkrijk hebben ouderen vaak te maken met een ‘wrap rage’, de ergernis dat verpakkingen niet of moeilijk opengaan. Ouderen hebben dan ook vaak moeite met het openen van verpakkingen, en daarnaast kunnen ze vaak de houdbaarheidsdatum niet lezen door het kleine lettertype. 'De uitdaging voor voedselproducenten is dat verpakkingen makkelijk te openen zijn, begrijpelijke teksten bevatten, maar tevens visueel aantrekkelijk ogen.'
Eénpersoonsverpakkingen
'Een andere verandering is dat de vraag naar kleine éénpersoonsverpakkingen toeneemt, doordat met de vergrijzing het aantal eenpersoonshuishoudens stijgt', stelt de ABN Amro in het rapport. Kleinere verpakkingen voorkomen onnodige uitgaven en verspilling. De komende toen jaar neemt het aantal eenpersoonshuishoudens in Nederland naar verwachting van het CBS met circa 10 procent toe, vergelijkbaar met de toename in Duitsland. Voor Duitsland betekent die groei dat één op de vier mensen dan alleen zal wonen.
‘Flexibele en innovatieve organisatie belangrijk’
'De komende decennia zullen Nederlandse bedrijven in de voedingsmiddelensector nadrukkelijker rekening moeten houden met demografische ontwikkelingen om hun afzet op peil te houden. Door vergrijzing en bevolkingskrimp kan het (internationale) afzetvolume onder druk komen te staan wat tevens kan leiden tot minder schaalvoordelen in de inkoop en productie. Om een goede risico-inschatting te maken is het belangrijk dat bedrijven de gevolgen van een kleinere en vergrijzende bevolking op hun product-portfolio en afzetkanalen in kaart brengen. Een flexibele en innovatieve organisatie en productieketen die snel kan inspelen op veranderende consumentenbehoeften en kenmerken blijft onverminderd belangrijk', concludeert de bank.
