Verleden
Bianca Bartels: ‘Klagen en zeuren was in onze bakkersfamilie niet aan de orde, terwijl mijn voorouders toch aardig wat voor hun kiezen kregen. De winkel van mijn overgrootouders in Purmerend was lange dagen open en over al het kneden met de hand hoorde je mijn overgrootvader niet klagen.
In de Tweede Wereldoorlog werden de bakkerij en het woonhuis van mijn grootouders in Castricum gevorderd en vernietigd. En toen ze na de oorlog in Amsterdam opnieuw begonnen, hebben ze twaalf jaar lang moeten procederen met de vorige eigenaar van het pand, een ex-NSB-er die zijn bakkerij terug wilde, terwijl mijn grootouders die netjes via de Beheerscommissie hadden gekocht. Er heerste daardoor veel spanning in het gezin, maar daarover mopperen deden ze niet want daar schoot je niets mee op. Schouders eronder en doorgaan, was de mentaliteit.
Ook mijn ouders kregen het nodige op het bordje van hun bakkerij, waaronder klagende en pestende buren”
Ook mijn ouders kregen het nodige op het bordje van hun bakkerij, waaronder klagende en pestende buren die zelfs een paar keer de stoep volspoten met het enorm stinkende ontsmettingsmiddel lisol. Dat wil je echt niet ruiken als je vers brood koopt. Achteraf gezien raakte mijn vader er overspannen van, maar hij kende dat woord niet en wilde er ook niet aan toegeven, dus hij ging maar door.
Mijn voorouders hadden een schijnbaar eindeloze veerkracht, almaar vechtend tegen bierkaaien. Gevolg was wel dat ze niet op hun eigen grenzen letten en aan ons, de nazaten, doorgaven dat opgeven nooit een optie is, ook niet als je er zelf (bijna) aan onderdoor gaat. Je komt er ver mee, maar gezond is anders.’
Heden
Nanda Krijger runt in Bilthoven een bakkerij met haar man en haar twee broers. Ze weet alles van die tegenslagen en ook zij geeft daar telkens een positieve draai aan, want klagen helpt niet.
Nanda: ‘Ik zou geen ander werk willen, ook al sta ik zes dagen per week om vijf uur op. Ik hou van de afwisseling en van de verrassingen van dit werk: geen dag verloopt zoals je hem vooraf hebt bedacht. We schrokken wel toen Eneco vorig jaar belde om te waarschuwen dat onze tarieven waarschijnlijk verdriedubbeld zouden worden door de hoge gasprijzen.
We schrokken toen Eneco waarschuwde dat onze tarieven waarschijnlijk verdriedubbeld zouden worden”
Tijd voor boos worden of mopperen hadden we niet. We maakten plannen. We deelden het ovengebruik nóg strakker in zodat de oven nooit meer tussendoor leeg stond. En op zaterdagochtend ging-ie uit, terwijl ik eerder op zaterdag nog wel eens tussendoor saucijzenbroodjes of kleinbrood afbakte. Dat scheelde. Van de ovenmonteur leerden we dat we de oven in de winter doordeweeks juist beter op 80 tot 100 graden konden laten staan. Dat is goedkoper dan een ijskoude oven weer helemaal opstoken. Die aanpassingen hielpen wel wat, maar niet genoeg.
Ochtendwinkel sluiten was oplossing
Naast onze hoofdvestiging, waar de bakkerij staat, hadden we nog twee verkooppunten. Eén daarvan was een ochtendwinkel aan de andere kant van het spoor. Precies in die periode zei één winkeldame haar contract op. Toen ging ik rekenen. Als we die winkel zouden sluiten en de overige parttimers in de andere zaken zouden laten werken, scheelde dat huur, loon van één werkneemster, gas en elektra van die zaak, minder kilometers rijden met de bestelbus en verzekeringsgeld. Daardoor zouden we de klap van de energiekosten kunnen opvangen, dus die beslissing was snel gemaakt.
Ik vind echt altijd een oplossing, als het niet vandaag is dan wel morgen”
Sommige klanten vonden het triest, maar ik zei ze dan: 'Nu zijn we er in ieder geval nog. Als we dit niet hadden gedaan waren we misschien zó knel komen te zitten dat we het niet meer zouden redden. Nu moet je een beetje omfietsen, maar misschien is dat ook wel goed voor je gezondheid.'
Het positieve zien
De onderneemster vervolgt: 'Ik probeer altijd het positieve ergens in te zien. Ik zie geen problemen, ik denk in oplossingen. Ik vind echt altijd een oplossing, als het niet vandaag is, dan wel morgen. 'Klagers hebben geen nood', zeiden ze bij ons thuis altijd, want als je nog energie hebt om te klagen dan zal je probleem wel meevallen.
Met een mokkend gezicht achter toonbank staan moet je natuurlijk helemaal nooit doen. Je moet klanten niet lastigvallen met jouw zorgen. Bovendien wordt je humeur daar ook niet beter van.'
Voor jezelf zorgen
Om overeind te blijven is het wel belangrijk om goed voor jezelf zorgen, benadrukt Nanda. 'Dus als ik aan het eind van de middag klaar ben en de zon schijnt, dan ga ik even in de tuin zitten met een boek of een puzzeltje. Zo ontspan ik.
Toen een collega met zwangerschapsverlof ging, en ik geen goede vervanging kon regelen, werkte ik vijftig tot zestig uur per week. In zo’n periode zorg ik dat ik dan in ieder geval genoeg slaap. Soms ga ik al om acht uur naar bed, anders red ik het niet. En als het even kan, gaan mijn man en ik naar onze boot in Loosdrecht. Daar zijn we al met een kwartiertje fietsen. De boot heet ‘Relax’ en zodra ik hem zie, overvalt me de rust al. Zo kan ik weer opladen. Wat er daarna ook gebeurt, ik heb dan weer genoeg energie om oplossingen te bedenken.’
