Frank Janssen, manager bij het Nederlands Bakkerij Centrum (NBC), concludeert dat er nog nooit zulke grote leeftijdsverschillen in bakkersbedrijven aanwezig zijn geweest als nu. ‘We moeten langer doorwerken en mensen stromen steeds jonger in. Het gevolg is dat verschillende generaties aan elkaar moeten wennen en met elkaar moeten leren omgaan. Generatie Z, geboren tussen 1997 en 2012, gaat anders met werk om. Zij onderscheiden geen werk en privé: zij hebben één leven. Dat willen ze inrichten volgens hun eigen waarden.’
Carolien Hurkx, manager Organisatie en Ontwikkeling bij FoodBase, vult aan: ‘Daar kun je je als ondernemer tegen blijven verzetten. Maar je kunt ook de omstandigheden aanvaarden en dit als een kans zien. Jongeren zijn netwerkers pur sang: ze kennen alles en iedereen. Maak daar gebruik van. En blijf vooral goed met hen in gesprek. Generatie Z wil bovenal gelukkig zijn en met plezier werken. Spreek hen daarom aan op hun motivatie en autonomie en veel minder op het product dat zij leveren. Je kunt niet langer uitsluitend al je kennis over de schutting gooien; je moet het juiste gesprek zien te voeren.’
Vergrijzing
Omdat de totale beroepsbevolking in rap tempo uitdunt, is het van groot belang medewerkers van alle leeftijden duurzaam inzetbaar te houden binnen de bakkerijsector. ‘In 2040 telt Nederland 4,5 miljoen vijfenzestigplussers’, schetst Janssen ter illustratie. ‘Een derde van die mensen is tachtigplus. De Sociaal Economische Raad heeft berekend dat de zorgsector hierdoor de komende jaren zeshonderdduizend mensen extra nodig heeft. Ook Koninklijke Horeca Nederland zit te springen om personeel: zij noemen een aantal van honderdduizend nieuwe medewerkers.'
'Maar de beroepsbevolking wordt de komende jaren door deze vergrijzing alleen maar kleiner en arbeidsmigranten zijn er nauwelijks: zij zijn in eigen land ook hard nodig. Dat we er als bakkerijsector heel veel mensen bij gaan krijgen, is door die vergrijzing en de grote vraag van andere kanten dus een illusie. We moeten accepteren dat we andere manieren moeten vinden om het werkbaar te houden. Denk aan robotisering, automatisering, efficiency en digitalisering. En des te belangrijker wordt het om ervoor te zorgen dat niemand nog uitstroomt in deze sector. We moeten met elkaar zorgen voor behoud van onze medewerkers.’
Succeservaringen
Hurkx zet duurzame inzetbaarheid van medewerkers in breed perspectief. ‘Er zijn steeds meer hoogopgeleide mensen, die graag een paar dagen per week ambachtelijk werk willen doen. Geef hen de ruimte. Zij hebben veel kennis in huis en zijn vaak enorm gemotiveerd. Ze kunnen vanuit een totaal andere achtergrond heel interessant zijn voor je bedrijf.’ Ook hier draait wat Hurkx betreft alles om communicatie. ‘Contact gaat voor contract, zeker tegenwoordig. Sta open voor nieuwe mensen, andere achtergronden en verschillende generaties. Iedereen kan je iets brengen.’
Er zijn steeds meer hoogopgeleide mensen, die graag een paar dagen per week ambachtelijk werk willen doen”
Hurkx wijst ook op het belang van het trainen van de zogenaamde soft skills van ondernemers. ‘Onderzoek wijst uit dat nieuwe kennis gemiddeld zeven keer moet worden aangeboden, voordat het beklijft. Het heeft dus geen zin om alleen een lijst met allergenen op te hangen in de winkel. Je moet je medewerkers ook trainen in het voeren van gesprekken hierover. Hoe ga je het gesprek aan met een klant als die allergisch blijkt te zijn voor sesamzaadjes? Train dergelijke vaardigheden met je medewerkers, zodat zij succeservaringen kunnen opdoen. Ook dat draagt bij aan werkgeluk. Vroeger deed iemand zijn werk omdat het moest; tegenwoordig wil men werken omdat het leuk is om te doen.’
Plantaardig
Ondanks uitdagingen als krapte op de arbeidsmarkt en stijgende energie- en grondstofprijzen ziet Janssen grote kansen voor de sector de komende jaren. ‘Plantaardig eten wordt de basis. En volkoren granen zijn in dat voedingsschema van superieur belang: het wordt een van de meest gewilde nutriënten. Bakkers hebben dus goud in handen – ze hebben met dit toekomstperspectief veel betere kaarten dan bijvoorbeeld de vlees- of de zuivelsector. '
De grote vraag is: hoe gaan we dat goud delven in de komende jaren?”
'We zullen hiervoor breder en dieper moeten gaan samenwerken binnen de voedselketen. Bakkers zitten met volkoren graanproducten in de goede hoek, zowel op het gebied van duurzaamheid als op het gebied van gezondheid. Maar brood mist specifieke aminozuren om een volwaardig eiwit te kunnen aanbieden. Daarom moeten we bijvoorbeeld meer vanuit maaltijden gaan redeneren dan vanuit brood alleen.’
Stip op de horizon
Het wordt volgens Janssen van groot belang om als ondernemer lange termijnplannen te maken en een stip op de horizon te zetten. ‘Hoe ziet de wereld eruit in 2040? Welke rol kunnen en willen wij als bakkerijsector in die wereld spelen? En hoe gaan wij daar dan komen?’ Hurkx vult aan: ‘Betrek Generatie Z. bij deze toekomstplannen. Zij zijn opgegroeid met games en battles en zeer competitief ingesteld. Laat hen je helpen om deze wedstrijd te winnen. Iedere uitdaging blijft een kans.’
Dit artikel is gesponsord door Foodbase.
