Pijnloos werken met de juiste techniek

Machines hebben gelukkig een deel van het zware werk van bakkers kunnen overnemen, maar nog steeds wordt in het bakkersbedrijf heel wat getild, gebukt en gereikt. De lichamelijke belasting in de bakkerij is dan ook best hoog. Als je jong bent, heb je het wellicht niet eens echt in de gaten, maar in de loop der jaren gaan de kilo’s doorwegen. Rug-, nek-, schouder- en armklachten kunnen het werk ernstig belemmeren en tot verzuim leiden. Door nu al de juiste technieken toe te passen, kunnen klachten worden voorkomen. In de filmpjes Fact of Fake worden 18 van de meest voorkomende lichamelijke handelingen besproken.

Uit routine

René Rietveld, trainer fysieke belasting bij STEP: ‘Als je te lang wacht en klachten negeert, kan het zover komen dat je bepaalde werkzaamheden niet meer kunt uitvoeren, omdat je lichaam niet de kans krijgt om te herstellen.’

Handelingen worden veelal uit routine gedaan. Het gaat om een aangeleerde en jarenlang ingesleten manier van werken, die daardoor lastig is te veranderen. Het tonen en oefenen van de juiste manier van werken, bijvoorbeeld tijdens een training, is een eerste stap, maar de sleutel tot een succesvolle gedragsverandering is: herhalen. Vergelijk het met de routine van autorijden. Rechts rijden is makkelijk. Als je in Engeland een keer links moet rijden is dat best wel lastig, maar met de juiste aandacht erbij kun je het wel. Eenmaal terug in Nederland gaat rechts rijden weer heel makkelijk. Wat je gewend bent, is gewoon makkelijker, ook om weer in terug te vallen.

Dat geldt ook voor de handelingen in de bakkerij: tijdens de training kan iedereen de juiste manier van werken prima uitvoeren, maar als we weer op tempo gaan werken en niet continu tijd hebben om na te denken over hoe we precies werken, neemt de oude routine al snel weer de overhand. Dat is geen onwil, maar een automatisme. Het juiste gedrag moet als het ware de nieuwe routine worden. Mensen die al klachten hebben ontwikkeld, voelen het meestal wel als ze in een oude gewoonte vervallen, maar juist voor mensen zonder klachten is het belangrijk om ze te blijven wijzen op de juiste manier van werken. Over een langere periode moet het regelmatig worden herhaald.

René Rietveld: ‘In de training leggen we de basis, maar door te herhalen moet het in de praktijk langzaam een automatisme worden.’

Opfrissen

De filmpjes duren nog geen halve minuut. Dit maakt ze uitermate geschikt voor een snelle opfriscursus. Van ieder filmpje zijn twee versies beschikbaar. In de fact of fake-versie wordt een manier van werken getoond en gevraagd of dit fact of fake is. Vervolgens wordt het antwoord gegeven en de juiste manier van werken getoond. In de andere versie is de vraag of iets fact of fake is, weggelaten. Alleen de juiste manier van werken wordt getoond.

De filmpjes kunnen helpen om bewust te blijven van de manier van werken. Dit hoeft niet veel tijd te kosten. Sluit bijvoorbeeld het werkoverleg of een overdrachtsmoment af met iedere keer één filmpje. Er zijn 18 filmpjes, dus met iedere week een filmpje kun je bijna vier maanden aandacht houden voor de juiste manier van werken. Zo blijft het kort, wordt het niet zeurderig en is het langdurig onder de aandacht. Het is ook mogelijk om een quiz te maken van alle fact of fake-filmpjes. In een later stadium kunnen de versies met de juiste handelingen apart nog eens worden herhaald. Zie je een verkeerde handeling in het bedrijf, dan kan dat natuurlijk ook een aanleiding zijn om één of meerdere specifieke filmpjes nog eens te tonen.

Voorbeelden

Het tillen van zakken komt veel voor in bakkerijen. Een goede manier van tillen is belangrijk om te voorkomen dat de rug overbelast raakt. In filmpje zes is de vraag bijvoorbeeld: ‘Om de rug te ontlasten is het belangrijk om bij het tillen van een zak zo diep mogelijk door de knieën te zakken. Is dit fact of is dit fake?’

Het filmpje toont deze manier van tillen. Na een paar seconden bedenktijd wordt het antwoord gegeven en getoond. In de filmpjes worden verschillende factoren benoemd die wellicht de reden zijn om op een bepaalde manier te werken. De druk om tijdslimieten te halen wordt bijvoorbeeld meegenomen in het filmpje over de eindverdeling van kratten. Hoeveel kratten kun je eigenlijk tegelijkertijd oppakken om de vaart erin te houden?

In het filmpje over het inpakken van brood komen hygiëne-eisen aan bod: ‘Hou bij het inpakken van brood je arm omhoog om te voorkomen dat je het brood raakt. Is dit fact of is dit fake?’ Dit lijkt een valide maatregel, maar zorgt voor een grote belasting van armen en schouders, zeker omdat dit een handeling is die vaak wordt herhaald. Het filmpje toont hoe op de juiste manier het brood wordt ingepakt, zonder het aan te raken én zonder je lichaam onnodig te belasten.

René Rietveld: ‘Collega’s kunnen elkaar checken. Zie je dat iemand in oud gedrag vervalt, of lichter of makkelijker kan werken? Maak hem of haar daar dan op attent.’

Check

Daarnaast kunnen collega’s onderling elkaar helpen om op de juiste manier te werken. Zij zien van elkaar wat ze doen als het bedrijf op volle kracht werkt. Draait je collega in het heetst van de strijd nog steeds zijn voet mee in de beweging? Spreek elkaar aan op de juiste techniek, net zolang totdat het automatisch goed gaat. Dan is de juiste manier van bewegen ingesleten en de nieuwe routine geworden.